一つの言葉を凝視することで、世界はまるで違った姿を現わすことがあります。
ただ、一つの言葉が世界の深みへの扉であることを知ると、世界はもっと広がると思うのです。
それは想像力ともいえるでしょう。

「すがた」は、姿とも書くが「象（すがた）」とも書きます。
今日では「象」の文字が単独で用いられる多くの場合、大きな動物を指すばかりになってしまいました。
ですがこの文字に一文字加えるだけで「象」はそのちからを取り戻します。
たとえば印象、心象、そして形象などがその一例でしょう。

そしてある物事から広がる、想像力ほど大切なものはないと思っています。
それは表現者だけのものではなく、仕事や日常における人間関係においても欠く事はできないのではないでしょうか？
実際、想像力の欠如による失敗や誤解、すれ違いなど問題を上げれば枚挙にいとわないかと思います。

さて想像力は鍛えることができるのでしょうか？
多くの人が混同されているのでは？と思うのですが、空想力と想像力は似て非なるものです。

例えば想像力は、人に現実や真実を実感させることができますが、
空想力は、どこまで広げても現実や真実を実感することはありません。

もちろん、空想に遊ぶことも必要だとは思いますが、真に優れたスピーチや文学などは、
聴衆や読者に空想を喚起させるだけでなく、想像の力にもアシストします。

想像は、存在しない事を無秩序に想うことではないのです。
見えない意味やつながりを認識し、事象をより現実的に捉えようとする試みと言えるでしょうか。

おそらく、こういった構想力のない想像力はほとんどの場合、空想の延長でしかありません。
構想力、すなわち想像力における現実は、見える物、見えない物の両面で構想しているのです。

เมื่อเราเพ่งมองคำคำหนึ่งอย่างลึกซึ้ง โลกอาจปรากฏในรูปลักษณ์ที่แตกต่างไปโดยสิ้นเชิง

และเมื่อเราตระหนักว่า “คำหนึ่งคำ” สามารถเป็นประตูสู่ความลึกซึ้งของโลกได้ โลกก็ยิ่งขยายกว้างขึ้นอีก นั่นอาจเรียกว่า “จินตนาการ” ก็ได้

คำว่า 「すがた」 แม้เขียนว่า “姿” แต่ก็สามารถเขียนเป็น “象（すがた）” ได้เช่นกัน

ทุกวันนี้ เมื่อใช้ตัวอักษร 「象」 เดี่ยว ๆ มักจะหมายถึงสัตว์ใหญ่เสียเป็นส่วนใหญ่

ทว่า เพียงเติมอักษรอีกหนึ่งตัวลงไป “象” ก็จะกลับคืนพลังความหมายดั้งเดิม เช่นในคำว่า “印象” (ความประทับใจ)、 “心象” (ภาพในใจ)、 และ “形象” (รูปทรง/ภาพที่เป็นนามธรรม) เป็นต้น

 

และผมเชื่อว่า ไม่มีสิ่งใดสำคัญไปกว่าจินตนาการที่แผ่ขยายออกจากสิ่งหนึ่งสิ่งใด

เพราะมันไม่ใช่เพียงเครื่องมือของผู้สร้างสรรค์ผลงานเท่านั้น แต่ยังเป็นองค์ประกอบที่ขาดไม่ได้ในการทำงานหรือในการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างผู้คนในชีวิตประจำวันด้วย

ที่จริง หากจะยกตัวอย่างปัญหาที่เกิดจากการขาดจินตนาการ เช่น ความผิดพลาด ความเข้าใจคลาดเคลื่อน หรือการสื่อสารที่ไม่ตรงกัน ก็คงมีให้กล่าวไม่รู้จบ

 

แล้วเราจะฝึกฝนจินตนาการได้หรือไม่?

ผมคิดว่าหลายคนอาจสับสนระหว่าง “ความเพ้อฝัน” กับ “จินตนาการ” ซึ่งจริง ๆ แล้วคล้ายกันแต่แตกต่างโดยแก่นสาร

 

ตัวอย่างเช่น จินตนาการสามารถทำให้เราสัมผัส “ความจริง” และ “ความเป็นจริง” ได้

ขณะที่ความเพ้อฝัน แม้จะขยายไปไกลเพียงใด ก็ไม่อาจทำให้รู้สึกถึงความจริงเหล่านั้นได้

 

แน่นอนว่า การปล่อยให้ตัวเองได้เพลิดเพลินกับความเพ้อฝันก็เป็นสิ่งจำเป็น

แต่คำปราศรัยอันยอดเยี่ยมหรือวรรณกรรมอันลึกซึ้งนั้น

มิได้เพียงกระตุ้นให้ผู้อ่านหรือผู้ฟังเกิดภาพเพ้อฝันเท่านั้น หากยังช่วยพยุงและส่งเสริมพลังของจินตนาการอีกด้วย

 

จินตนาการ ไม่ได้หมายถึงการคิดถึงสิ่งที่ไม่มีอยู่จริงอย่างไร้ระเบียบ

หากแต่เป็นความพยายามที่จะมองเห็นความหมายหรือตัวเชื่อมที่มองไม่เห็น เพื่อทำความเข้าใจปรากฏการณ์นั้น ๆ อย่างเป็นจริงยิ่งขึ้น

 

บางที จินตนาการที่ปราศจาก “พลังแห่งการออกแบบ/การวางโครงสร้าง” ก็มักเป็นเพียงส่วนขยายของความเพ้อฝันเท่านั้น

เพราะความจริงของจินตนาการนั้น คือการวาดโครงสร้างของโลกทั้งในส่วนที่มองเห็นและมองไม่เห็นพร้อมกัน

哲学者である三木清氏の遺作「構想力の論理」において、興味深い記述がありました。

著者は構想力を探求する動機について
「客観的なものと主観的なもの、合理的なものと非合理的なもの、知的なものと感情的なものを
いかにして結合し得るかという問題であった」と述べています。

空想は、非合理的なもの、感情的なものに埋没し流されてしまうことが多々あります。
想像は、非合理的なものも感情も排除することなく、それらを合理性と知性に結び付けようとします。

ここにおける知性は学習力などではなく、経験に裏打ちされた叡知に他なりません。

ในผลงานชิ้นสุดท้ายของมิกิ คิโยชิ (三木清) นักปรัชญาเรื่อง “ตรรกะของพลังแห่งการวางโครงสร้าง (構想力の論理)” มีถ้อยคำที่น่าสนใจอยู่ตอนหนึ่ง

 

ผู้เขียนกล่าวถึงแรงจูงใจในการศึกษาค้นคว้าเรื่อง “พลังแห่งการวางโครงสร้าง (構想力)” ไว้ว่า

“มันคือปัญหาว่า เราจะเชื่อมโยงสิ่งที่เป็นภววิสัยกับอัตวิสัย สิ่งที่สมเหตุสมผลกับไร้เหตุผล สิ่งที่เป็นปัญญากับความรู้สึก อันเป็นคู่ตรงข้ามเหล่านี้เข้าด้วยกันได้อย่างไร”

 

ความเพ้อฝันนั้น มักหลงจมและถูกพัดพาไปด้วยสิ่งที่ไม่สมเหตุสมผล หรือด้วยอารมณ์

แต่ “จินตนาการ” มิได้ปฏิเสธความไม่สมเหตุสมผลหรืออารมณ์เหล่านั้น

หากพยายามนำมันมาผูกโยงกับความสมเหตุสมผลและปัญญา

 

และ “ปัญญา” ในที่นี้ มิใช่ความสามารถในการเรียนรู้ หรือความรู้เชิงวิชาการ

แต่คือ ปัญญาญาณที่ได้รับการหล่อหลอมและยืนยันด้วยประสบการณ์ นั่นเอง

人に歴史あり、と言いますが、
空想力は未来へ、あるいは非現実的な方向へ導きます。
一方、想像力は過去へ立ち返る時をも求めます。

そう考えると、空想も想像も、時には妄想も、
バランス良く構成出来れば、中々面白い知性の合理性が見いだせるかも知れませんね。

มีคำกล่าวว่า “มนุษย์ย่อมมีประวัติของตน”

พลังแห่งความเพ้อฝันมักพาเราเดินไปสู่อนาคต หรือมุ่งหน้าไปยังทิศทางที่มิได้ยึดโยงกับความจริง

ในทางกลับกัน จินตนาการมักเรียกร้องให้เราหันกลับไปมองอดีตเช่นกัน

 

เมื่อมองในลักษณะนี้ ไม่เพียงความเพ้อฝันและจินตนาการเท่านั้น

แม้กระทั่งความคิดฟุ้งซ่านไร้เหตุผลในบางครั้ง

หากสามารถจัดวางให้สมดุลกันได้

บางทีเราก็อาจค้นพบ “ความสมเหตุสมผลของปัญญา” ในรูปแบบที่น่าสนใจอย่างยิ่งก็เป็นได้

◆◇◇◆◆◇◇◆◆◇◇◆◆◇◇◆◆◇◇◆◆◇◇◆◆◇◇◆◆◇◇
住所：兵庫県芦屋市大原町28-7-1

HP：http://www.justice-j.ne.jp/

問合せ時間　08：30～17：30

【発行者】 ジャスティスプランニング

～ジャスティスプランニングは食事業を中心に 　　　 　　　
　　　　あらゆる価値を最大化させるコンサルティングを行っています～

株式会社　然
コンサルティング事業部　ジャスティスプランニング

ที่อยู่: 28-7-1 โอฮาระมาจิ เมืองอะชิยะ จังหวัดเฮียวโงะ

เว็บไซต์: http://www.justice-j.ne.jp/

เวลาติดต่อสอบถาม: 08:30–17:30

 

【ผู้ออกเอกสาร】 Justice Planning

～Justice Planning ให้บริการที่ปรึกษาเพื่อเพิ่มคุณค่าสูงสุดในทุกด้าน โดยมีธุรกิจอาหารเป็นศูนย์กลาง～

 

บริษัท เซ็น จำกัด

ฝ่ายธุรกิจที่ปรึกษา Justice Planning
◆◇◇◆◆◇◇◆◆◇◇◆◆◇◇◆◆◇◇◆◆◇◇◆◆◇◇◆◆◇◇